Uncategorized

Aritmoloq kimdir?

Aritmoloq ürəyin ritm problemləri ilə məşğul olan həkimdir. Əvvəllər ürəkdə olan ritm problemləri ilə kardioloqlar məşğul idi. Lakin son illərdə bu sahənin çox böyük sahə olduğu, xəstələrin çoxluq təşkil etdiyini nəzərə alsaq, Azərbaycanda da uzun illərdir ki, aritmologiya kimi şöbələr fəaliyyət göstərir.

Aritmoloq hansı xəstəlikləri müalicə edir?

Aritmoloq nəbzdə yaranan xəstəlikləri müalicə edir. Nəbzdə yaranan problem iki cür olur: nəbzin yavaşlaması və nəbzin sürətlənməsi.

Sürətlənmə bəzən sinus taxikardiyasından, bəzi hallarda isə anormal döyüntülərdən yarana bilir. Məsələn, supraventrikulyar taxikardiyalar, ürəkdə əlavə yollar, volf Parkinson vayt sindromu, sürətli mədəcik taxikardiyaları, səyirici aritmiyalar, ekstrasistoliyalar- bunlar hamısı sürətlənmiş nəbzə aid olan problemlərdir.

Bir də nəbzin yavaşlaması var. Sinus bradikardiyası- bu bəzən idmançılarda normal hesab oluna bilər,bəzi hallarda isə, məsələn, xəstə sinus sindromunda, tam av blokadalarda və ya mobitz 2-1, mobitz 2-2 blokadalarda patoloji hesab edilir.

Aritmiya necə müalicə olunur?

Aritmiya hallarının hamısında pasient müəyyən narahatçılıqlar hiss edir və əlbətdə ki, həkimə müraciət edir. Əgər döyüntülər anormaldırsa, onlara ilk öncə aritmoloq müəyyən müayinələr icra edilir. Döyüntünün sırf ürəklə, yoxsa digər orqanlarla əlaqədar olduğu aydınlaşdırılır və ürəklə əlaqədar formalarında dərmanlar təyin edilir.

Lakin dərmanın heç bir təsiri yoxdursa, o zaman pasientə əməliyyat yolu ilə döyüntünün ləğvi, yəni ablasiya təklif edilir. Bu üsulla döyüntü birdəfəlik aradan qalxır.

Aşağı nəbzdə isə pasientə bu narahatçılıq verirsə bunu heç bir dərmanlarla yüksəltmək mümkün deyil. Bu zaman ilk öncə altda yatan səbəb araşdırılır. Səbəb ürəyə bağlıdırsa və simptomatikdirsə o zaman pasientə ürəkdaxili cihaz implanatsiyası edilir.

Stimulyator və ya cihazların növləri

Cihazların bir neçə növləri var. Bəzi cihazlar sadəcə ürəyin nəbzini yüksəltmək üçün nəzərdə tutulubsa, digər cihazlar həm də defibrilyasiya funksiyasının yerinə yetirmək üçündür. Məsələn, pasientdə o qədər sürətli döyüntü var ki, bu döyüntü onun ölümünə səbəb ola bilər. Bu zaman da düşünün ki, xəstə xəstəxanada deyil, evindədir, bu ürəyin içərisindəki cihaz təhlükəni hiss edərək ürəyin içəridən defibrilyasiya edərək döyüntünü dayandıracaqdır.

https://www.youtube.com/watch?v=8qHCqMf2Bgg

Bəzi cihaz növləri isə bir neçə funksiya yerinə yetirir. Nəbzi yüksəltmək, lazım gəldikdə defibrilyasiya etmək, ürək çatışmazlığının əlamətlərini azaltmaq, ürəyin yığılma funksiyasının pozulmasının qarşısını qismən almaq. Bu cihazlar haqda yazıya klikləyərək oxuya bilərsiniz

Aritmologiya elmi və Azərbaycanlı aritmoloq-lar

Aritmologiya böyük elmdir və çox aktualdır. Azərbaycanda da bu sahədə mütəxəssisin az olması, xəstənin çox olması son illərdə bu bölümə marağı daha da artırıbdır. Avrasiya Hospitalda aritmologiya bölümü 6 ilə yaxındır fəaliyyət göstərir. Bölüm iki aritmoloq həkimdən, iki texnik heyyətdən təşkil olunub. Həkimlərdən biri professor Ata Kırlmaz, digəri mütəxəssis həkim Günay Rəhimovadır. Texnik heyyət bu sahədə tam ixtisaslaşma keçmişdir. Bölümdə həm ablasiyalar, həm cihaz implantasiyası həyata keçirilir. Ayda 20-30-a yaxın xəstə ablasiya yolu ilə onu narahat edən döyüntülərdən azad olur, ürək çatışmazlıqlarının hər növü həm müalicə, həm cihaz implantasiyaları ilə problemdən azad olur.

Bu yazımızda aritmiya nədir, necə meydana gəlir, aritmiyaların növləri haqda söhbət açacağıq. Həmçinin aritmiyaların əlamətləri, müəyyən olunma metodları və müalicəsi haqda danışacağıq

Aritmiya nədir?

Ürəyin içərisində xəbərdarlıq düyünü deyilən sinus düyünü yerləşir. Ürək bradikardik və taxikardik atsa da xəbərdarlıq məhz bu düyündən çıxır. Bu nöqtədən xəbərdalığın çıxmayıb, ürək içərisində başqa bir nöqtədən çıxması halını aritmoloq aşkar etdikdə aritmiya haqqında danışmaq olur. Taxikardiya ürəklə əlaqədar olmayan hər hansı bir xəstəliklə əlaqədar yarana bilər. Bu zaman ilkin olaraq o xəstəlik müayinə və müalicə edilməlidir.

Səyirici aritmiya

Aritmik xəstəliklərin ən çox yayılmış növü, xüsusən yaşlılarda daha çox gərünəni səyrici aritmiyadır. Bu termin həkim olmayan səhifə oxuyucularına yad gələcək, amma bir çox əlamətləri yəqin ki, yaxınlarınızda, yaşlılarınızda rastınıza çıxır.

Şəkildə üstdə anormal, altda normal kardioqramma göstərilib. Üstdəki nümunədə ürəyin nizamsız, aralıqlarla atışı rahatlıqla görünür. Bu səyrici aritmiyadır.

Ürəyimizin çox vacib kameralarından biri də qulaqcıqlardır. Onlarda impuls yaranar və aşağılara ötürülər. Səyrici aritmiyada o impuls bir yerdə deyil, həddan artıq çox yerdən elektriklənməyə və nizamsız, xaotik şəkildə ürək boşluqlarında dövr etməyə başlayır. Ürək hər səfərində normal yığılmadığına görə onun boşluqlarında, divarlarda tromb əmələ gəlmə riski də artır. Ritm bir neçə vaxtdan sonra normala dönməyə cəhd göstərdikdə ürək bir dəfə möhkəm yığılır və boşluqda ya divardakı tromb müxtəlif yerlərə xüsusən də beyinə sıçrayış edir.

Səyirici aritmiyanın əlamətləri

Səyrici aritmiyada xəstələr ürəyin anidən titrəməsindən, vurub-vurub dayanmasından, anidən başlayan nizamsız, elə bil “quş pırıltısına” bənzər döyüntüsündən şikayət edəcəklər. Bəzən döyüntü günlərlə keçmədiyi kimi bəzən də yarım saata və ya on dəqiqəyə öz-özünə, yavaş-yavaş sonlanacaq. Xəstələrin bir çoxu bunu böyük narahatlıqla qarşılayacaq, bir çoxu çox zəif hiss edəcək, bəzilərində isə adi kardioqramma və ya Holter müayinəsi zamanı aşkar ediləcək.

Aritmiya necə müəyyən olunur?

Aritmiyaları müəyyən etməyin bir neçə üsulu vardır. Bu üsullara aşağıdakıları misal gətirmək olar:

Elektrokardiorqamma üsulu

İlk növbədə ən sadə üsul  Elektrokardiorqammadır. Bu müayinə kardioqramma çəkilən anda aritmiya mövcuddursa aktualdır.

Holter müayinəsi

Əgər Elektrokardiaqramma çəkilən anda aritmiyanız yoxdursa, o zaman Holter müayinəsi sizin köməyimizə gələ bilər. Bu müayinə metodunda sizin üzərinizə kiçik, kanardan görünməyən bir cihaz bağlanır, bu cihaz durmadan, 24 saat ərzində sizin ürək ritminizi qeyd edir. Onunla evə gedirsiniz, gündəlik işlərinizi görürsünüz. Ertəsi gün cihazı bizə təhvil verirsiniz və biz onu açıb incələyirik, hansı saatda sizin qəlb ritminizdə nə kimi dəyişiklik olduğunu müəyyənləşdiririk.

Aritmiya müayinəsində Exokardioqrafiya metodu

Aritmiyanın ürəklə əlaqədar xəstəliklərində mütləq müayinə metodundan biri də  Exokardioqrafiyadır. Bu sadə dillə desək ürəyin USM müayinəsidir. Bu müayinə üsulu ilə ürək əzələsinin necə çalışdığı, aritmiyaya səbəb olub olmadığı, ürəkdəki qapaqların vəziyyəti müəyyənləşir.

Ürək xərçəngi, yaranma səbəbləri, simptomları və növləri

Elektrofizioloji müayinə

Bu sadaladığımız müayinə üsulları qeyri-invaziv üsullardır, sadədir, aritmiya zamanı xəstənin xəstəxanaya yerləşdirilərək orda qalmasını tələb etmir. Bəzi hallarda proses daha mürəkkəb olduqda və ya aritmiya göstərdiyimiz üsullarla müəyyənləşmədikdə biz Elektrofizioloji müayinə deyilən bir üsuldan istifadə edirik. Bu kiçik invaziv üsuldur. Xəstə masaya yatırılır, ayaq venasından, bəzən lazım gələrsə atreriyasından nazik kateterlə ürəyin elektrik sisteminə xüsusi impulslar verilir. Bu impulslar vasitəsi ilə aritmiyanın var olub olmadığı, hansı müalicə üsulunun gərəkli olduğunu aşkarlamaq mümkündür. Xəstə üçün bunun heç bir təhlükəsi yoxdur, ağrısızdır və hətta bu üsuldan  2-4 saat sonra xəstə evinə gedə bilər.

https://www.youtube.com/watch?v=8qHCqMf2Bgg

Həkimə nə vaxt müraciət etməli